Arkadas (Mihail) - Panait Istrati - 1999

Цитата:
Panait Istrati, ülkemizde 1950-1960 yıllarında kitapları Varlık Yayınları'ndan sıkça basılan tanınmış bir yazardı. O dönemki tanınırlığı günümüzde pek bilinmiyor gördüğüm kadarıyla.

1884 - 1935 yılları arasında yaşamış olan Panait Istrati Romanyalıdır. Eserlerinin çoğunda belli başlı bazı karakterler vardır. Bunlar Adrian Zografi ve Mihail'dir.

Arkadaş (Mihail)'den önce Panait Istrati'nin Sünger Avcısı isimli kitabını okumuştum. Beş uzun hikâyeden oluşan bir kitaptı. Orada Adrian Zografi olarak geçen kişi bu kitapta Adrien Zografi olarak geçiyor. Mihail yine aynı Mihail. İki kitabın da çevirmeni Yaşar Nabi ya da tam adı ile Yaşar Nabi Nayır. 1963 baskı Arkadaş (Mihail)'de Adrien, 1972 baskı Sünger Avcısı'nda Adrian olarak yazılmış.

Çok önemli değil gerçi. Ayrıntılara fazlaca girdim yine. Çevirmenden bahsedelim biraz.

Yaşar Nabi Nayır sadece bir çevirmen değil, aynı zamanda da edebiyatçı. Şimdiki çevirmenlerin çoğu gibi tek özelliği yabancı dil bilmesi değil yani.

Şiir, roman, öykü, oyun, inceleme, deneme, biyografi formatında eserleri mevcut. Şiirde Yedi Meşaleciler adı ile bilinen hareketin kurucularından. Fakat benim için en önemlisi Varlık Yayınları'nın kurucusu olması. Bu tanıttığım kitap da Varlık Yayınları'ndan çıkmış zaten. Bunun dışında Varlık Dergisi'nin de kurucusu olduğunu belirtelim.

"Yaşar Nabi bu romanı Romence'den mi çevirmiş acaba?" diye düşündüm. Sonradan ortaya çıktı gerçek. Panait Istrati her ne kadar Romanyalı olsa da eserlerini hep Fransızca yazmış.

Arkadaş (Mihail) ne anlatıyor? Konusu; Adrien Zografi'nin Mihail'le tanışması ve onunla dost olabilmek adına verdiği mücadeledir. Ancak bunu anlatırken bir hayat felsefesi de sunuyor. Yaşar Nabi önsözde bahsetmiş bundan.

"Büyük dostu Mihail gibi o da yeryüzü düzeninin bozukluğuna inanıyor. Ama bir takım basit iktisadi nazariyelerle yeni bir düzene varılabileceğini sananların er geç hayal kırılışlarının en acısıyla karşılaşacaklarını da biliyor. Bunu Mihail gibi o da nefsinde denemiştir. O, bozukluğun asıl sebebinin insanın ruhunda olduğu kanaatindedir. Onun için sefalete mahkum ettiği insanların sırtından geçinen şımarık zenginle, onun sömürdüğü ve sefalet arkadaşının gözünü oymaya çalışan köle arasında insani değer bakımından büyük bir fark görmüyor. Yoksulluk içinde çektiği çile yüzünden birine ne kadar acıyorsa, varlık içinde çektiği her türlü ruh güzelliklerinden yoksun bir hayat yaşadığı için de ötekine o kadar acıyor."

Kısaca insani kurtuluşun sosyalizm, kapitalizm ya da herhangi başka bir izmden geçmediğini, tamamen insanın içsel dünyası ile alakalı olduğunu söylüyor.

Panait Istrati'nin kurtuluş formülü ne idi? Yaşar Nabi bunu; "Dünyanın er geç düzeleceğine inanıyor ama bunun ihtilal yolu ile değil, insanların kafalarında ve yüreklerinde meydana gelecek değişikliklerle gerçekleşeceğine inanıyor." şeklinde özetlemiş. Oldukça uzun bir yol doğrusu.

İyi çeviri ve güzel bir roman. Ele geçirdikçe Panait Istrati okumaya devam edeyim o halde.

PANAİT İSTRATİ'NİN ESERLERİ

1. Akdeniz
2. Kira Kiralina
3. Uşak
4. İşbulma Kurumu
5. Minka Abla
6. Kodin
7. Angel Dayı
8. Perlmutter Ailesi
9. Hayat Yollarında
10. Baraganın Dikenleri
11. Sokak Kızı
12. Sünger Avcısı
13. Arkadaş

Поделитесь записью в соцсетях с помощью кнопок: