Dinler ve Mezhepler Tarihi - I- II Cilt - 2000

Цитата:

EBU'L-FETH MUHAMMED B. ABDULKERİM ŞEHRİSTÂNÎ

İslâm dünyasının tanıdığı âlimlerin önde gelenlerinden birisidir. Yazdığı ve tercümesi­ni elinizde tuttuğunuz el-Milel ve'n-Nihal adlı eseri, ismini yaşatan en önemli çalış­masıdır.
469/1079 tarihinde memleketi Şehristan'da dünyaya geldi. Sonraki dönemde iyi tanın­masına rağmen çocukluk dönemi ve ailesi ile alakalı bilgimiz yoktur.
Memleketinde Arap dili ve edebiyatı, hesap, mantık vs. gibi âlet ilimlerini öğrendikten sonra, asıl İslâmi ilimleri öğrenmek için ilmî seyahatlere çıktı. İlk olarak Nİşabur'a gitti. Burada dini ilimler sahasında kendini yetiştirdi. Fıkıh ve usûlünü, kelâm, cedel usulü ve Uahiyyat felsefesi gibi ilimleri öğrendi.
Buradan ayrıldığı zaman artık tanınmış biriydi. Harizm'e geçti, orada tedris vazifesiyle meşgul oldu. Hacca gitmek niyetiyle buradan ayrıldı. Hacc dönüşü Bağdâd'a uğradı. İslâm dünyasının tanınmış ilim merkezlerinden sayılan Nizamiye Medresesinde üç yıl ders verdi.
Selçuklu Sultanı Sencer'in veziri Ebul Kasım Muhammed'e danışmanlık yapmak üzere Horasan'a geçti. Bu hizmette 12 yıl kadar kaldı. EI-Mİleİ ve'n-Nihal isimli eserini burada kaleme aldı ve adı geçen vezire ithaf etti. Bu vazifeden azledikten sonra Tirmiz kentine gitti.

Ömrünün son yıllarını memleketi Şehristan'da geçirdiği anlaşılmaktadır. Talebesi es-Sem'âni, onun 548/1153 yılı Şaban ayında burada vefat ettiğini kaydetmektedir.
Hayatını kaleme alanlar, onun yazdığı yirmi kadar eserinden bahsederler. Eserlerinin başında elinizdeki tercümeyi zikretmek gerekir. Bu eserde, vezirin isteği üzere Islami fırkaları tanıtmış, bunların Sünni çizgiye muhalif yönlerini belirtmiştir. O dönemdeki felsefi çalışmaları zikretmiş, Sokrat, Eflatun, gibi Yunan filozoflarını fikirlerinin ana hatlarıyla zikretmiştir. İbn Sina gibi İslâm filozoflarının çalışmalarına temas etmiş, onları fikirleriyle kısa kısa tanıtmıştır. İslâm dışındaki dinlerden Yahudilik ve Hıris­tiyanlığı anlatmış, sabiilik, haniflik, mecusilikten bahsetmiş ve uzak doğu Hint dinle­rine de temas ederek eserini bitirmiştir. Tanıttığı fırka veya dinle ilgiü bilgileri bizzat kendi kaynaklarından nakletmiş, anlatımına kendi yorumlarını katmamıştır.
Bu eserinin dışında Nihâyetu'l-İkdam fi İlmi'l-Kelâm isimli bir kelâm kitabı ve İbn Sina'nın eserlerinin İslâm ilahiyatı bahsindeki hatalarına karşı bir reddiye mahiyetinde kaleme aldığı el-Musara'a isimli bir çalışması daha vardır. Bunların dışındaki çalışma­larından şimdilik haberdar değiliz.

Цитата:
Ebü'l-Feth Muhammed b. Abdülkerim b. Ahmed Şehristani, İslam dünyasının önemli düşünürlerinden biridir. Yazar, kitâbî dinlere mensup olanları Müslümanlar, Ehli Kitap ve kitap benzerine sahip olanlar şeklinde üç gruba ayırmıştır. İslam'ı ana hatlarıyla aktardıktan sonra Yahudi ve Hıristiyan mezheplerini ele almış, Mecusileri de bu kısımda değerlendirmiştir. İslâm mezheplerini incelerken Mûtezile, Cebriyye, Sıfatiyye, Hariciler, Mürcie, Şia ve Galiyye'yi ele alıp bu zümreleri alt kollarıyla beraber ortaya koymuştur.
Eserin geri kalan kısmında İse, Felâsife başlığı altında Yunan ve İslâm filozoflarından bahsedilmekte, Cahiliye dönemi Arap inançları, âdet ve gelenekleri ele alınmakta, Hint dinleri ve filozoflarına yer verilerek eser tamamlanmaktadır.

Поделитесь записью в соцсетях с помощью кнопок: