Tanlangan asarlar.5 jildlik. T. 2-3.Urush va tinchlik. / Танланган асарлар:5 жилдлик.Т.2-3.Уруш ва тинчлик.

Цитата:
Толстой яшаган давр Россия тарихининг энг мураккаб ва энг шиддатли даври саналади. Ёзувчиларнинг йигитлик йилларида Наполеон босқини ва рус халқининг қаҳрамонлиги ҳақидаги хотиралар, нақллар тилдан-тилга кўчиб юрар, деҳқон кулбасида ва пойтахт меҳмонхоналарида, суҳбатларда бу мавзу четлаб ўтилмас эди.
Табиийки, Толстой ҳам Ватан урушининг қаҳрамонлари билан тез-тез учрашиб туради, уруш ҳақиқатларини уларнинг ўз оғзидан тинглайди. Рус ва жаҳон адабиёти хазинасидан мустаҳкам ўрин олган “Уруш ва тинчлик” (1863 – 1869) эпопеясини Толстой ижодий камолотининг чўққиси деса бўлади.
“Уруш ва тинчлик”нинг асосий ва чинакам қаҳрамони – жонажон ватанини Наполеон босқинчиларидан фидокорлик билан ҳимоя қилган рус халқидир. Толстой урушнинг халқ уруши эканлигини айтиб, “руслар” халқ уруши тўқмоғини кўтардилар ва у билан “французларни тамом янчдилар” деб таъкидлайди.
Айрим совет адабиётшунослари гарчанд бу асарни Толстойнинг ўз даври муаммоларидан қочиши, деб баҳолаган бўлсалар-да, ёзувчи “Уруш ва тинчлик” романи билан ўз даврида рўй берган ва ўзи шахсан гувоҳ бўлган воқеаларга фаол муносабат билдирган. Энг муҳими, у Наполеоннинг 1805 – 1807 ва 1812 – 1814 йиллардаги ҳарбий юришлари мавзуига мурожаат этиб, кўплаб қаҳрамонлар иштирок этган эпик воқеалар билан бирга қаҳрамонларнинг руҳий тасвирлари илк бор катта маҳорат билан уйғунлашган тарихий роман жанрини яратди. Ҳолбуки, XIX аср ўрталарида эпик асарлар даври ўтди, деган фикрлар кенг тарқалган, 60-йилларда рус жамиятида куч ола бошлаган синфий зиддият ва курашлар эса “Уруш ва тинчлик”дек эпопеянинг майдонга келиши учун унумли замин бўла олмас эди. 1812 йилда Россиянинг Наполеон қўшинлари томонидан босиб олиниши мумкинлиги бир-бири билан келиша олмаган турли табақа ва синфларни душманга қарши кураш шиори остида бирлаштирдики, Толстойнинг рус халқи онгидаги ана шу уйғонишга мурожаат этиши “Уруш ва тинчлик” романининг юзага келиши учун ҳаётбахш замин вазифасини ўтади.

“Уруш ва тинчлик” романининг биринчи қисмини Абдулла Қаҳҳор, иккинчи қисмини Кибриё Қаҳҳорова билан ҳамкорликда, эпопеянинг охирги қисмларини эса, Кибриё Қаҳҳорова ўзи таржима қилган.

Поделитесь записью в соцсетях с помощью кнопок: