Melih Cevdet Anday - Gizli Emir

Цитата:

Melih Cevdet ANDAY

1915 de İstanbul'da doğdu. Babası avukattı. 1931'de Kadıköy Ortaokulu'nu, 1936'da Ankara Gazi Lisesi'ni bitirdi.

Melih Cevdet Anday şiire lise sıralarında başladı. Gazi Lisesi'nden arkadaşları Orhan Veli ve Oktay Rıfat'la birlikte ilk şiir denemelerini bu yıllarda yaptı. Daha sonraları "Garip" hareketi çevresinde oluşacak beraberliklerinin temeli böylece atılmış oldu. Daha lise öğrencisiyken “Sesimiz” adlı duvar gazetesinde edebiyata ilgileri iyice belirmişti. Anday'ın ilk şiiri 1936 yılında Varlık'ta yayımlanan "Ukte" oldu. Aynı dergide bir iki yıl yer alan ve dönemin egemen şiir tutumuna öykünen şiirlerinden sonra, 1938'den başlayarak ölçü ve uyak kurallarına boyun eğmeyen şiirlerini yayımlamaya başladı.

Varlık dergisinde birlikte yaptıkları bir çıkışla, Orhan Veli, Oktay Rıfat ve Melih Cevdet Türk şiirine yeni bir anlayış getirdiler. Kentte yaşayan küçük insanların sorunlarını lirizme, ahenge, sese sırt çeviren bir sadelik içinde ele alıyor, şiire girmez denilen konulara, sözcüklere özellikle ağırlık veriyorlardı. Yaptıkları denemeler edebiyat çevrelerinde büyük ilgiyle karşılandı, tartışmalara yol açtı. 1941'de çıkardıkları “Garip” kitabını yayımladılar. Melih Cevdet Anday'ın bu dönemde, Garipçiler'in hep birlikte karşı çıktıkları şairaneliğe yatkın yönlerini bütünüyle örtmediği gözlenir. Garip'ten beş yıl sonra çıkardığı “Rahatı Kaçan Ağaç”ta toplumda gördüğü yoksulluk, haksızlık gibi olgulara ince bir yergiyle karşı çıkarken, bir yandan da uyak kullanarak geleneksel Türk şiiriyle uzak bağlar kurmaktan çekinmez.

Önce Ankara Hukuk Fakültesi'ne, sonra Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi'ne girdiyse de, devam etmedi. 1938 yılında sosyoloji öğrenimini için Belçika'ya gitti. Burada kısa bir süre kaldıktan sonra, II. Dünya Savaşı nedeniyle yurda döndü. 1942'den başlayarak Ankara'da Milli Eğitim Bakanlığı Yayın Müdürlüğü'nde danışmanlık, Ankara Kitaplığı'nda memurluk ve gazetecilik yaptı. 1951'de İstanbul'da “Akşam” gazetesinde çalışmaya başladı. “Tercüman”, “Büyük Gazete”, “Tanin” ve “Cumhuriyet” gazetelerinde fıkra yazarlığı, sanat sayfası yöneticiliği yaptı, denemeler yazdı. 1954'ten başlayarak İstanbul Belediye Konservatuarı Tiyatro bölümünde fonetik-diksiyon öğretmenliği yaptı, buradan 1977 yılında emekli oldu. 1964-1969 yılları arasında TRT Yönetim Kurulu'nda çalıştı. 1979'da UNESCO Genel Merkezi kültür müşaviri olarak Paris'e gitti. Hükümet değişince geri çağrıldı.

87 yaşında 30 Kasım 2002 de öldü. Büyükada’da toprağa verildi.

”Anday'ın şairliği, tüm şiirlerinin derlendiği Sözcükler'de de görülebileceği gibi durmadan gelişmiş sürekli bir gelişme göstermiştir. Yapıtları Rusça, Fransızca, İngilizce, Bulgarca, Yunanca, Sırp ve Polonya dillerine çevrilmiş; UNESCO'nun “Courrier” dergisi 1971 yılında onu Cervantes, Dante, Tolstoy, Unamuno, Seferis ve Kawabata düzeyinde bir edebiyat adamı olarak gördüğünü açıklamıştır. “

Aldığı Ödüller :

“Mikado'nun Çöpleri” adlı oyunuyla 1967-1968 İlhan İskender Armağanı,
“Gizli Emir” adlı romanıyla TRT 1970 Sanat Ödülleri Roman Armağanı,
Tarjel Vesaas'dan çevirdiği “Buz Sarayı” romanıyla TDK 1973 Çeviri Ödülü,
“Teknenin Ölümü” adlı şiir kitabıyla 1976 Yeditepe Şiir Armağanı,
“Sözcükler” adlı kitabıyla 1978 Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü,
“Ölümsüzlük Ardında Gılgamış” adlı şiir kitabıyla 1981 İş Bankası Ödülü,
“Ölümsüzler ya da Bir Cinayetin Söylencesi” oyunuyla 1984 Enka Sanat Mansiyon Ödülü.

Kitapları :

Şiir :

Garip (O.Veli ve O.Rıfat'la birlikte) (1941)
Rahatı Kaçan Ağaç (1946)
Telgrafhane (1952)
Yanyana (1956)
Kolları Bağlı Odysseus (1963)
Göçebe Denizin Üstünde (1970)
Teknenin Ölümü (1975)
Sözcükler (1978)
Ölümsüzlük Ardında Gılgamış (1981)
Tanıdık Dünya (1984)
Güneşte (1989)
Yağmurun Altında (1995)

Deneme, Gezi :

Doğu-Batı (1961)
Konuşarak (1964)
Gelişen Komedya (1965)
Sovyet Rusya, Azerbaycan, Özbekistan, Bulgaristan, Macaristan (1965)
Yeni Tanrılar (1974)
Sosyalist Bir Dünya (1975)
Dilimiz Üstüne Konuşmalar (1975)
Maddecilik ve Ülkücülük (1977)
Yasak (1978)
Paris Yazıları (1982)
Açıklığa Doğru (1984)
Sevişmenin Güdüklüğü ve Yüceliği (1990)

Roman :

Aylaklar (1965)
Gizli Emir (1970)
İsa'nın Güncesi (1974)
Raziye (1975)
Yağmurlu Sokak (1991)
Meryem Gibi (1991)

Oyun :

İçerdekiler (1965)
Mikado'nun Çöpleri (1967)
Dört Oyun (1972)
Toplu Oyunları I (1987)
Toplu Oyunları II (1989)

Anıları :

Akan Zaman Duran Zaman I (1984).

Цитата:
Gizli Emir

... Sanatçinin bu son romaninda, cinayetler, saldirilar, baskinlar altinda bunalan bir kentin bilinmeyen gizli bir emri bekleyis psikolojisi içindeki yasantisindan bir kesit verilmistir.

Поделитесь записью в соцсетях с помощью кнопок: