Afaq Masud - Azadliq - Roman

Цитата:

Afaq Məsud

Yazıçı-dramaturq, əməkdar incəsənət xadimi.
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, 1990-cı ildən Respublika Tərcümə və Ədəbi Əlaqələr Mərkəzinin sədri, «Xəzər» dünya ədəbiyyatı jurnalının baş redaktorudur.
Romanlar və hekayələr müəllifi kimi tanınır.
Əsərləri rus, ingilis, fransız, alman, özbək dillərinə tərcümə və nəşr edilib. «Üçüncü mərtəbədə» (1976), «Şənbə gecəsi» (1980), «Keçid» (1984), «İzdiham» (1991), «Subbotniy veçer» (Moskva 1984) «Azadlıq» (1997), «Yazı» (2005) kitabları nəşr edilib.
«Can üstə», «O məni sevir», «Yol üstə» pyeslərinin müəllifidir.
Q.Q.Markesin «Patriarxın payızı», T.Vulfun «Dünyanın hörümçək toru» romanlarını, qədim sufi əlyazmalarını – M.Nəsifinin «Mövcudluq haqqında həqiqət», Ə.Qəzalinin «Səadət iksiri», «Oğluma məktub», «İlahi bilik», İbn Ərəbinin «Məkkə açıqlamaları» və sair əsərləri azərbaycan dilinə tərcümə edib.
Əsərləri əsasında «Sərçələr», «Qonaqlıq», «Gecə», «Cəza» televizya filimləri çəkilib.
2003-cü ildə Vyana Universitetində A.Məsud yaradıcılığını tədqiq edən doktorluq işi müdafiə edilib (S.Dohan «Avropa şərqşünaslığında qadın yazarlar»).

Цитата:

Azadlıq

Romanın ilk üç fəsli üzərində iş qurtarmaq üzrəydi. Uzun müddətli fasiləsiz yazı rejimi məni yorub əldən salmışdı. Divarlar, bağlı qapılar, artıq televizorun və küçə səslərinin, qonşu mənzillərdən eşidilən hənirtilərin qabağını saxlaya bilmirdi. Binamızla üzbəüzdəki balaca səsyazma köşkündən qoşa gücləndirici ilə səhər-axşam küçəyə yayaılan «Xoçu umeret molodım...» mahnısı da bir yandan… Əsərin son fəsilləri məni dünyanın ən səssiz qatlarına aparıb çıxardıqca, ətrafın səs-küyü elə bil məkrli bir qəsdlə birə-on artıb çoxalırdı. Nə yanvar ayının (söhbət 1995-ci ilin qışından gedir) qar - çovğunu, nə televizya və qəzetlərin, dünyanın axırı barədə verdiyi ətürpədən informasiyaları, ətrafın bu xəstə aktivliyini səngidə bilmirdi. Yazını yarımçıq saxlamaq - sürətlə qaçan adamı, yüyürdüyü yerdə dayandırıb, ağız-burnunu qapamaq kimi öldürücü bir şey idi... Yeganə çıxış yolu qalırdı: Mərdakandakı bağ evimizə köçmək və işi orda davam etdirmək.
İlk əvvəl, həftənin üç günü - cümə, şənbə və bazar günləri Mərdakandakı evdə - qızdırıcı sistemi olmayan, işıqları dəqiqədə bir sönən ikimərtəbəli bədheybət bir binada tənha qalmağı qərara aldığım üçün evdə mübahisə düşdü. Lakin, çox keçmədi ki, «evin içində barmaqlarının ucunda gəzməyi ilə də fikirlərimin dağılmasına səbəb olan» yoldaşım axır ki, Mərdakana köçməyə razılıq verdi. Amma orda tək yox, kiçik qızımla birgə qalmaq şərti ilə.
Beləliklə, yanvar ayının axırları mən kiçik qızımla birgə, bir müddət, küləklərin qorxunc-qorxunc uğuldadığı, gecələrlə qaranlıq otaqlarının hər küncündən əcaib səslərin eşidildiyi bu sakit və kimsəsiz evdə yaşamalı oldum.
Günlər anlaşılmaz sürətlə keçir, mən, əlimdə qələm, bir gözüm saatda, sübhün açılmağıyla gecə qapanmaları arasında qalır, hər səhər yeməyindən sonra mətbəxin qapısını bağlayır, qaz plitəsinin gözlərini yandırıb yazıya girişir, arada nahar və şam yeməyində fasilə verə-verə, qızımı yedirdib qısa, ötəri söhbətlərdən sonra, gecədən xeyli keçənə qədər işləyir, yazdıqlarımı səliqəylə üst-üstə yığır, şəhərdə bəlkə də on aya bitib başa çatdıracaqlarımı burda qısa müddətə yazdığımdan anlaşılmaz fərəh hissi keçirirdim. Qızım gününü, əsasən qarovulçunun (qarovulçunun koması bizim binadan bir xeyli aralıdadır) komasında keçirir, arada bir küçə itləriylə oynayırdı…
Beləcə, əsərin dördüncü fəslini başa vurdum. Sonuncu fəsil qalırdı… Gözlərimin, yaddaşımın taqətsizliyini hiss edirdimsə də, işi dayandırıb istirahət etməklə, mənasını özüm də anlamadığım nə isə bağışlanmaz bir iş tutmuş olacağımı anlayırdım.
Belə günlərdən birində, axşama yaxın göyün üzü qəfildən qaramtıl buludlarla örtüldü… gecə düşdükdə isə ara sıra qar yağmağa başladı.
Dənizin yaxınlığında olduğumuzdan, şiddətli xəzri damın dəmirlərini, pəncərə çərçivələrini qorxunc - qorunc əsdirməyə, məni və qızımı vahimələndirməyə başladısa da, şəhərə zəng vurub fikrini beynimdən qovub çıxardım. Bir qədər keçmiş yoldaşım zəng vurub, bizi şəhərə aparmaq üçün gəlməyə hazırlaşdığını dedisə də, mən şəhərə qayıtmağa razılıq vermədim və bütün gecəni soyuq, tənha yataq otağında, soyuqdan qucağıma qısılan qızımla birgə qasırğanın qorxunc uğultuları altında yatdıq…
Gecədən xeyli keçmiş işıqlar söndü… İşıqla bir yataq otağımızı qızdıran elektrik sobası da sönüb soyudu.
- Mama… - uşağın səsi xırıldayırdı…
- Hm.
- Yatmısan?..
Bildim ki, boğazı gəlib. Bütün günü həyətdə, yaxası-başı açıq oynayıb, gecələr pallı-paltarlı nəm yorğan-döşəkdə yatmağın axırı belə də olmalıydı.
Əlimi qızımın alnına toxundurdum… azca istisi vardı.
- Yox, yatmamışam, nədi ki?.. - dedim.
- Səsləri eşidirsən?..
- Hansı səsləri?
- O biri otaqda kimsə gəzir…
Nəfəsimi saxlayıb o biri otağa qulaq kəsildim... səs-səmir gəlmirdi.
- Küləkdi… - dedim - qorxma, gözünü yum, yat.
- Mən qorxmuram. Deyirəm, sən qorxmursan ki?..
- Yox… - dedim, amma əslinə qalsa, qorxurdum. O biri otaqdan gələn hənirtilərdən çox, hər qış qar yağanda, qarovulçunun yuxusundan, çölün tufanından istifadə edib pəncərələrdən evlərə girən bağ oğrularından qorxurdum. Adətən gecələr mətbəxin, bir də artırmanın işığını yanılı qoyurdum ki, görsünlər evdə adam var. İndi tərs kimi, işıqlar da sönmüşdü…
…Səhərin ala qaranlığında qapının əsəbi - əsəbi döyülməsinə ayıldım… Gələn yoldaşım idi. Saçları, bığları qardan ağarmış halda içəri girib salamsız-kalamsız, birbaş yataq otağına keçdi, uşağı yuxudan oyadıb dodağını yuxulu qızın alnına toxundurdu, sonra çönüb əyri-əyri üzümə baxdı:
- Sənin bu yazıların hamımızın axırına çıxacaq. - dedi.
…Şəhərə qayıtdıqca, bütün yolu ağlayırdım... O günlər qədər şəhərə nifrət elədiyim olmamışdı. Elə bil məni, ecazkar sirlər dolu əfsanəvi ərazidən, sintetik qoxulu, səs-küylü zavoda aparırdılar…
Ərimlə yolda qısa və acı mübahisə etdik. O, günahkar kimi, gözünün altına kölgə çökə-çökə, dinməz-söyləməz yola baxır, sükanı elə sıxırdı, elə bil bu dəqiqə iki yerə bölüb sındıracaqdı. Mənsə arxa oturacaqda yırğalana-yırğalana, gözüm yaşla dolub boşala-boşala fikirləşirdim ki, kaş ki, o, sükanı iki böləydi, maşın da iki bölünüb hər yarısı bir tərəfə gedəydi. Birində o - şəhərə, o birində mən - geriyə…

Поделитесь записью в соцсетях с помощью кнопок: