Mulli Tahirin Hudayligi - Roman - 1996

Цитата:
Mazmuni:

Magtımgulınıñ gozleginde (sözbaşı)……… ………2

1. KΙRK GÜN…………………………………...3
2. GARA SEÇEKLİ…………………………….18
3. GÜNÜNİÑ GÖZLEGİNDE…………………30
4. GÜYZ………………………………………..45
5. ORRAMSΙNΙÑ OYNAGΙ……………………52
6. DEMİR SANDΙGΙÑ SΙRΙ……………………68
7. AŞΙKLΙNΙÑ ETİ……………………………..83
8. GΙŞΙÑ BOSAGASΙNDA…………………….95

MAGTΙMGULΙNΙÑ GÖZLEGİNDE

Bu kitapda gozgalyan mesele ir dövürden bäri türkmen intelligensiyasına ıncalık berenok, ol ne çözülyär, ne-de yatdan çıkıp gidyär, şol kövsarlap aylanıp yör. Gürrüñ beyik Magtımgulı-Pıragınıñ edebi mirası dogrusında baryar. Bu meseläni düybünden agzamalı däl diyyänler-de (bu kitabıñ Türkmenistanda gadagan edilmeginiñ bir sebäbi-de, belki, şudur?), tersine, şübhe astına düşen birnäçe müñ setiri şahırıñ edebi mirasından günübirin zıñıp goybermeli diyyänler-de bar. İki tarapıñ-da delili özüne yeterlik.

Elbetde, bu mesele ahırsoñunda ılmı nukday nazardan çözülmeli. Alımlar Magtımgulınıñ dörediciligini çuññur övrenip, gutarnıklı bir neticä gelmeli. Yöne bütin halkıñ, türkmen milletiniñ, onuñ kulturınıñ düynüne ve bu gününe, belki-de ertirine-de dahıllı meseläni diñe alımlarıñ payına goymak dogrı bolarmıka? Romanıñ gahrımanlarınıñ biriniñ dili bilen aytsañ, onda: ”...ol alımlarıñ birentegi ılım bilen diñe esası işlerinden, yagnı özara çaknışıklardan boş vagtları meşgullanyarlar”. Munı beyik Magtımgulınıñ kitaplarında ol neşirden bu neşire geçip yören köpsanlı orfografiki ve ençeme manı yalñışlıkları-da subut edyär. Mısal üçin, ”Enede bizni” atlı goşgı sovet dövründäki neşirleriñ ençemesinde şeyle cemlenyär:

”Her meclisde, söhbetde şat eyläñ biz garıbı,
Ey, yaranlar, yat ediñ hayr-u dogada bizni!”

Emma bu dünyäden ötüp giden bendäni toy-meylisde yat edip, diñe doga-tövürde şat edip bolcakdıgına düşünyänler üçin türkmen edebiyatçı alımlarınıñ bu ”gımmatlı” ılmı görüşi gülkünçdir. Yagday şeyle bolansoñ, bir akıldarıñ öñden belli sözüni üytgedip: ”Edebiyat ılmı onı diñe alımlara ınanardan has çınlakay ılımdır!” diyesiñ gelyär.

Üstesine-de, bu kitapda gep diñe edebi mirasa-da sırıganok. Magtımgulı bar yerinde, elbetde, elmıdama türkmen milletiniñ özi, onuñ düyni, bu güni ve ertiri dogrusındakı meseleler-de hökman örboyuna galyar. Magtımgulını agzap, olardan sova geçmek asla mümkin däl. Yöne kim-de kim bu eserden öz milletine gönümel övgä garaşsa, onuñ lapınıñ keç bolmagı yakındır. Kitabıñ gahrımanlarınıñ biri bu dogrusında şeyle diyyär: ”Diñe övgi bilen milleti millet edip bolmaz.” Depesinden aşa basmagıñ halkıñ ösüşine zıyanlı bolşı yalı, yerliksiz övgi-de oña zıyanlıdır. Şonuñ üçinem bu kitabı okamaga meyil bildirenlere meniñ: ”Eger-de ol siziñ çetiñize degse, onda bu, birinciden-ä, siziñ damarlarıñızda türkmen ganınıñ at çapyandıgınıñ, ikincidenem, bu eseri yazmak bilen avtorıñ öz öñünde goyan maksadına belli bir derecede yetenliginiñ alamatıdır!” diyesim gelyär.

Поделитесь записью в соцсетях с помощью кнопок: